Konferencja "Nueva era latinoamericana - Ameryka Łacińska i świat"

Program konferencji:

Dzień 1. 24.04.2024 r., sala 18 (Reymonta 4)

Oficjalne otwarcie: Dr Tomasz Soroka

Panel 1 (ekspercki)
9:00-10:30 Przecinające się perspektywy: kultura, duchowość i polityka

• Ivan Fechko, Wydział Historii, Kijowski Uniwersytet Narodowy im. Tarasa Szewczenki

Forging Global Partnership: Ukraine’s Strategic Endeavor in Latin America to Counter Russian Influence

Abstrakt: The onset of full-scale Russian aggression on February 24, 2022, underscored the imperative for Ukraine to garner support from Latin American nations. However, this pursuit is complicated by geopolitical challenges, internal political and economic strife within these countries, and the absence of substantial pre-existing relations. Nevertheless, there is a growing impetus for Latin American countries to assume a more proactive stance in addressing global security concerns, including the Russian-Ukrainian conflict. There are ongoing initiatives aimed at rallying Latin American support for Ukraine, including the Implementation of the Ukrainian peace formula, efforts for the return of deported children (The "Bring Kids Back UA" initiative), participation in the Crimean platform, and advocacy for the establishment of a Special Tribunal regarding the crime of Russian aggression against Ukraine. These projects seek to garner solidarity with Ukraine while holding Russia accountable for its actions. The stance of Latin American nations regarding the Russian-Ukrainian war varies, with some endorsing Ukraine's territorial integrity and denouncing Russian aggression, while others align with the aggressor. Although most officially support Ukraine's integrity, they maintain relations with Russia without exerting pressure on the aggressor.

This underscores the necessity of activating Latin American involvement in Ukraine's foreign policy through cultural events, soft power tactics, contact diplomacy, countering Russian propaganda, fostering public cooperation, and enhancing inter-parliamentary ties.

Afiliacja: Junior Fellow of Latin American and Caribbean research Program at Foreign Policy Council “Ukrainian Prism”, “American and European Studies” of Taras Shevchenko National University of Kyiv.

• prof. ucz. dr hab. Marta Osuchowska, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie

Abstrakt: Ameryka Łacińska jest regionem, w którym zjawisko religijności ma istotny wpływ nie tylko na życie prywatne mieszkańców państw regionu, ale także na sferę publiczną. W kontekście badań obejmujących historię tej części świata od czasów epoki kolonialnej, uwzględnić należy obecność Kościoła katolickiego jako instytucji oddziałującej na sferę sacrum, lecz ponadto będącej powiązaną z administracją, najpierw królewską a potem krajową. W kwestii zróżnicowania religijnego społeczeństwa w Latynoameryce, dopiero niedawno pojawiły się niechrześcijańskie wyznania a członkowie niekatolickich ewangelikalnych i neopentekostalnych związków religijnych stanowią w większości dopiero pierwsze pokolenie wyznawców. Zmiany w systemie relacji państwo – kościół w państwach latynoamerykańskich polegały na odrzuceniu modelu religii państwowej z Kościołem katolickim jako formą administracji publicznej, przechodząc stopniowo do państwa neutralnego i akonfesyjnego, uznającego pluralizm religijny, chociaż jeszcze nierównouprawnienie wyznań. Co ważne dochodziło do tego w 2 poł. XIX w. i na początku XX w., kiedy to w Kościele katolickim (jeszcze przed Soborem Watykańskim II) nie rozwinęła się koncepcja wolności religijnej. Dzisiaj konstytucje państw Ameryki Łacińskiej uznają wolność religijną w mniejszym lub większym stopniu. Trudności zazwyczaj leżą w ustawach i przepisach administracyjnych, które chronią to prawo i regulują jego ekspresję w przestrzeni publicznej.

Afiliacja: Wydział Prawa i Administracji UKSW, Instytut Nauk Prawnych UKSW

Prawne wyzwania w relacji państwo - kościół w Ameryce Łacińskiej

• dr Marta Wójtowicz-Wcisło, Instytut Studiów Iberyjskich i Iberoamerykańskich, Uniwersytet Warszawski

Rdzenna duchowość w dyskursie politycznym na przykładzie Meksyku

• mgr Mateusz Czarnota, Instytut Filologii Romańskiej, Uniwersytet Jagielloński

Głos literatury afrobrazylijskiej: tożsamość, marginalizacja społeczna oraz intersekcjonalność

Abstrakt: Literatura afrobrazylijska, integralna część narodowego dziedzictwa literackiego Brazylii, nie skupia się tylko na kwestiach tożsamościowych, ale także głęboko zakorzenia się w doświadczeniach Afrobrazylijek oraz Afrobrazylijczyków, wyeksponowanych na tle nierówności oraz marginalizacji społecznej. Jej głównym celem jest podkreślenie wartości głosu osób wykluczonych, stwarzanie warunków, aby w przyszłości stał się on narracją pierwszoosobową. Nie mniej ważne jest też budowanie świadomości społecznej na temat dorobku afrobrazylijskiego – coraz bardziej promowanego od lat 80. przez czarne ugrupowania literackie, tj. Quilombhoje. Proces marginalizacji społecznej wynika w dużej mierze z działalności podmiotów państwowych, prawa oraz elit. Ponadto, znajduje on odzwierciedlenie w sferze prywatnej. Wykorzystanie teorii intersekcjonalnej pozwala na przenalizowanie i zrozumienie zarówno literatury afrobrazylijskiej, jak i struktur generujących wykluczenie społeczne, tj. płeć, kwestie rasowo-tożsamościowe, ciało oraz jego sprawczość, wiek, orientacja seksualna, seksualność, miejsce zamieszkania, miejsce urodzenia i wiele innych. Literatura afrobrazylijska jest zarówno interesującą językowo fikcją literacką, jak i istotnym głosem w politycznej dyskusji na temat emancypacji oraz wykluczenia. Zatem ma ona także charakter polityczny. Polityczność w tym wypadku może zostać uznana za sytuację konfliktu egzystencjalnego, który ustanawia charakterystyczny podział na przyjaciela („my, nasi”) i na wroga („wy, wasi”). W obliczu współczesnych wyzwań społecznych w Brazylii, ta literatura odgrywa kluczową rolę w ukazywaniu trudności, z którymi społeczności marginalizowane muszą się zmagać na co dzień, walcząc o przetrwanie i sprawiedliwość.

mgr Mateusz Czarnota, Instytut Filologii Romańskiej, Zakład Filologii Portugalskiej, Wydział Filologiczny UJ Asystent w Zakładzie Filologii Portugalskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego. Absolwent studiów licencjackich i magisterskich filologii portugalskiej (specjalizacja literaturoznawcza) na Uniwersytecie Jagiellońskim. Część programu studiów zrealizował na Universidade de São Paulo (USP) w Brazylii, co pozwoliło na dokonanie badań zawartych w obronionej pracy magisterskiej zatytułowanej Conceição Evaristo – figura de proa da literatura afro-brasileira. Análise da obra Olhos d’água sob perspetiva interseccional. W jego centrum zainteresowań naukowych znajdują się: literatury afrykańskie języka portugalskiego, literatura afrobrazylijska, poezja abolicjonistyczna (nie)równości społeczne, historia kolonialna, historia i relacje płci oraz teorie feministyczne, intersekcjonalne i postkolonialne. Ponadto, jest autorem artykułów naukowych w dziedzinie literatury oraz przekładu w Czasopiśmie "Roman UJ".

• Żaneta Gdowik, Wydział Sztuki i Nauk Humanistycznych, Uniwersytet w Coimbrze

“Voz de la comida” w Ameryce Łacińskiej

• Zofia Grocka, Instytut Amerykanistyki i Studiów Polonijnych, Uniwersytet Jagielloński

Perspectivas de la Educación de Niños y Jóvenes de los Pueblos Indígenas en la Amazonía de Colombia

• Mateusz Wójcik, Instytut Nauk Politycznych i Stosunków Międzynarodowych, Uniwersytet Jagielloński

Czy Brazylia przegrywa Mistrzostwa Świata przez politykę?

• Natalia Ranoszek, Instytut Filologii Germańskiej, Uniwersytet Jagielloński

Wolność słowa w Argentynie wczoraj i dziś

Przerwa lunchowa 12:45-14:00

• Zuzanna Piotrowicz, Instytut Nauk Politycznych i Stosunków Międzynarodowych, Uniwersytet Jagielloński

Brazylia w obliczu wojny Palestyny z Izraelem - solidarność czy pragmatyzm?

• Monika Chorąży, Instytut Nauk Politycznych i Stosunków Międzynarodowych, Uniwersytet Jagielloński

Zjawisko bezpaństwowości w Republice Dominikany

• Oleksandr Manachynskyi, Instytut Nauk Politycznych i Stosunków Międzynarodowych, Uniwersytet Jagielloński

Wybrane przykłady polityki przywódców państw Ameryki Łacińskiej wobec konfliktu rosyjsko-ukraińskiego

• Albert Chepil, Instytut Amerykanistyki i Studiów Polonijnych, Uniwersytet Jagielloński

Stosunki Brazylijsko-rosyjskie w XXI wieku

• Oliwia Róża Serwa, Instytut Nauk Politycznych i Stosunków Międzynarodowych, Uniwersytet Jagielloński

W cieniu niesprawiedliwości. Analiza wybranych naruszeń praw człowieka w Ameryce Łacińskiej

Przerwa 15 minut

• Kacper Kwiecień, Instytut Bliskiego i Dalekiego Wschodu, Uniwersytet Jagielloński

Współpraca brazylijsko-chińska za czasów Xi Jinpinga

• Katarzyna Sypień, Instytut Nauk Politycznych i Stosunków Międzynarodowych, Uniwersytet Jagielloński

Nowy Jedwabny Szlak w Ameryce Łacińskiej

• Mateusz Zych, Katedra Studiów Latynoamerykańskich i Porównawczych, Uniwersytet Łódzki

Wpływy chińskie w Argentynie: analiza współpracy gospodarczej, polityczne i kulturowej

• Krzysztof Stefan, Instytut Nauk Politycznych i Stosunków Międzynarodowych, Uniwersytet Jagielloński

Chińska polityka zagraniczna wobec Ameryki Łacińskiej: analiza roli Chin w regionie

 

Dzień 2. 25.04.2024 r., sala 15 (Reymonta 4)

• Patrycja Obszarska, Linköping University

Environmental migration in Latin America as a gendered process

• Bolesław Broda, Instytut Nauk Politycznych i Stosunków Międzynarodowych, Uniwersytet Jagielloński

Sankcje USA wobec Wenezueli - przykład Realpolitik

• Miłosz Duda, Instytut Nauk Politycznych i Stosunków Międzynarodowych, Uniwersytet Jagielloński

Wybrane zagadnienia dotyczące transformacji energetycznej regionu LAC

• Wiktor Kęsy, Instytut Nauk Politycznych i Stosunków Międzynarodowych, Uniwersytet Jagielloński

Perspektywa umowy handlowej UE-Mercosur: realistyczny scenariusz czy upadły projekt

Kateryna Fadieieva, Wydział Studiów Międzynarodowych i Politycznych, Uniwersytet Jagielloński

Multifariousness in Latin America: Analyzing Foreign Policy Formation Towards Russia

Przerwa kawowa

• Wiktoria Międzik, Instytut Amerykanistyki i Studiów Polonijnych, Uniwersytet Jagielloński

Demokracja pod presją: wpływ zwolenników Jaira Bolsonaro na system wyborczy w Brazylii

• Marcjanna Szumska, Instytut Nauk Politycznych, Uniwersytet Śląski w Katowicach

Skrajna prawica 2.0 - populizm po argentyńsku

• Daria Konarska, Instytut Amerykanistyki i Studiów Polonijnych, Uniwersytet Jagielloński

La paz total y la posibilidad de firmar un acuerdo de paz con el ELN

• Stefan Zgliczyński, Dyrektor polskiej edycji miesięcznika „Le Monde Diplomatique”

Komendantka nr 2 w opozycji. Ewolucja polityczna nikaraguańskiej rewolucjonistki Dory Maríi Téllez

Przerwa lunchowa

• mgr Julia Evangelina Velisone, Faculty of Social Sciences, University of Buenos Aires

Continuities and ruptures in the uses of republicanism, populism and democracy in the right-wings in Argentina between the elections of 2019 and 2023

Abstrakt: Javier Milei's victory in Argentina's 2023 elections has surprised politicians and experts alike, evidencing not only the country's economic crisis, but also the crisis of political and social representation. The popularity of an outsider leader and his programme of radical political and economic reforms raises questions about the transformation of majoritarian worldviews regarding the institutions of representation and the role of the state, as well as democracy itself. Although the libertarian leader is a novelty not only in Argentina, it is possible to account for continuities with respect to previous experiences of the Argentine right-wings, particularly with the government of Mauricio Macri between 2015 and 2019. At this point, the link between liberalism and republicanism in Argentina is key, especially in its opposition to populism and its questioning of the functioning of democracy. Such discursive constructions participate in the signification of reality and the orientation of action within it, through the participation of not only political actors, but also the media and experts. Javier Milei's victory has broken previous articulations and created new ones in the actions of these actors, demonstrating the radicalisation of the Argentine right and the development of new forms of leadership.

Afiliacja: Internal doctoral fellow at the National Council of Scientific and Technical Research of Argentina, research assistant at the Gino Germani Research Institute of the University of Buenos Aires.

• dr Zulia Yanzadig Orozco Reynoso, Instytut Badań Społecznych, Autonomiczny Uniwersytet Baja California

Necropolítica Transfroneriza & Crimigración

Abstrakt: La ponencia analizará diversas estrategias organizativas que las mujeres latinoamericanas desde diferentes colectivas y organizaciones de la sociedad civil han construido y desarrollado para dar respuesta a los vacíos gubernamentales a la violencia de género que se vive en la región. Se propone dar cuenta de cómo las mujeres somos agentes activos preocupadas en nuestra seguridad y en el reclamo de nuestros derechos a vivir libres de violencia. Se hará un breve análisis de dichas estrategias y de las opciones para fortalecer la participación de las mujeres en la construcción de la paz.

Afiliacja: Consejo Nacional de Humanidades, Ciencia y Tecnología/Universidad Autónoma de San Luis Potosí

• dr Laura Edith Saavedra Hernández, Krajowa Rada ds. Nauk Humanistycznych, Nauki i Technologii, Uniwersytet Autonomiczny San Luis Potosí

Estrategias y organización desde los feminismos latinoamericanos para prevenir y atender la violencia contra las mujeres

Abstrakt: La ponencia analizará diversas estrategias organizativas que las mujeres latinoamericanas desde diferentes colectivas y organizaciones de la sociedad civil han construido y desarrollado para dar respuesta a los vacíos gubernamentales a la violencia de género que se vive en la región. Se propone dar cuenta de cómo las mujeres somos agentes activos preocupadas en nuestra seguridad y en el reclamo de nuestros derechos a vivir libres de violencia. Se hará un breve análisis de dichas estrategias y de las opciones para fortalecer la participación de las mujeres en la construcción de la paz.

Afiliacja: Consejo Nacional de Humanidades, Ciencia y Tecnología/Universidad Autónoma de San Luis Potosí

• dr Edyta Chwiej, Katedra Stosunków Międzynarodowych i Polityki Zagranicznej, Uniwersytet Jagielloński

Kolumbia - proces pokojowy i wyzwania dla jego realizacji

Abstrakt: Kolumbia to jedno z najważniejszych państw regionu Ameryki Łacińskiej i Karaibów. Jednak trwająca od 1964 roku wojna domowa wywarła znaczący wpływ na rozwój tego kraju. Wśród przyczyn konfliktu wymienić należy m.in. ograniczoną obecność instytucji państwowych w niektórych regionach kraju, wyraźne różnice ekonomiczne wśród mieszkańców, fiasko reformy rolnej i zaniedbania w kierunku poprawy warunków życia ludności wsi, polaryzację społeczeństwa oraz pojawienie się i rozwój handlu narkotykami. Wojna domowa oficjalnie zakończyła się w 2016 r. po podpisaniu porozumienia pokojowego między rządem Kolumbii a Rewolucyjnymi Siłami Zbrojnymi Kolumbii – Armią Ludową (FARC-EP). Jednak proces pokojowy jest długotrwały i skomplikowanych. Wystąpienie dotyczy wyzwań politycznych, społecznych oraz w sferze bezpieczeństwa dla realizacji procesu pokojowego w Kolumbii. Omówione zostaną także działania podejmowane w tym zakresie przez administracje prezydenta Ivána Duque Márqueza (2018-2022) a także administrację obecnego prezydenta Gustavo Francisco Petro Urrego.

Afiliacja: adiunkt, Katedra Stosunków Międzynarodowych i Polityki Zagranicznej, Instytut Nauk Politycznych i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Jagiellońskiego. Doktor Edyta Chwiej jest adiunktem w Instytucie Nauk Politycznych i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Jagiellońskiego. Jej zainteresowania badawcze dotyczą stosunków politycznych i gospodarczych w regionie Ameryki Łacińskiej i Karaibów, polityki zagranicznej Polski po 1989 roku oraz problemów demograficznych współczesnego świata.

• dr Michał Stelmach, Katedra Studiów Latynoamerykańskich i Porównawczych, Uniwersytet Łódzki

Wojna Nayiba Bukele z gangami. Analiza strategii bezpieczeństwa publicznego w Salwadorze po 2019 roku

Abstrakt: Przez dekady gangi Mara Salvatrucha i Barrio 18 terroryzowały Salwadorczyków dokonując licznych zabójstw i wymuszając haracze. Kolejne rządy bezskutecznie realizowały wobec nich politykę twardej ręki (mano dura). Poprawa stanu bezpieczeństwa nastąpiła dopiero w okresie rządów Nayiba Bukele. Prezydent Salwadoru chwali się sukcesami rządu w walce z gangami (maras) i znaczącym spadkiem liczby zabójstw (obecnie najniższy w regionie Ameryki Łacińskiej i Karaibów), stając się dla innych przywódców środkowoamerykańskich wzorem w zakresie walki z przestępczością. Czy prezydent Bukele faktycznie – jak zapewnia - „zmiażdżył gangi” w kraju i jakie są koszty społeczne i polityczne prowadzonej przez niego polityki bezpieczeństwa? Celem referatu jest analiza polityki bezpieczeństwa publicznego prezydenta Nayiba Bukele w latach 2019-2024. Priorytetowym zamierzeniem jest przybliżenie założeń prezydenckiego planu walki z maras, wskazanie podjętych dotychczas działań oraz dokonanie oceny ich skuteczności i konsekwencji. Autor podda analizie podstawowe narzędzia wykorzystywane przez prezydenta Bukele w walce z gangami: instytucję stanu wyjątkowego, który obowiązuje w Salwadorze od marca 2022 r., reformy prawa karnego oraz wykorzystanie sił zbrojnych do zadań policyjnych.

Afiliacja: adiunkt, Katedra Studiów Latynoamerykańskich i Porównawczych, Wydział Studiów Międzynarodowych i Politologicznych

Wydarzenie można zaliczyć w ramach programu OSA:

• Opiekun: Dr Katarzyna Górska

• Liczba godzin OSA (tylko wybrane panele!):

1. Panel 1 (24.04) – 2 godziny OSA.

2. Panel 3 (25.04) – cały panel, tj. wykłady po polsku i po hiszpańsku: 2 godziny OSA lub wyłącznie wykłady po polsku: 1 godzina OSA.

• Forma zaliczenia: przygotowanie krótkiej notatki (500-600 znaków), przedstawiającej główne zagadnienia omawiane podczas wybranego panelu i przesłanie jej do 9.05.2024 na adres k.gorska@uj.edu.pl. Notatki przesłane po wyznaczonym terminie nie będą przyjmowane.