W poszukiwaniu synergii. Globalne przywództwo polityczne.

Prowadzone badania dotyczą przywództwa politycznego na poziomie globalnym. Służą one rozpoznaniu mechanizmów, składających się na potencjał ochrony globalnych dóbr wspólnych.

System międzynarodowy znajduje się w momencie przekształcenia. Liberalny ład międzynarodowy kończy się wraz w utratą bezwzględnej przewagi przez Stany Zjednoczone. Reguły polityki międzynarodowej również zmieniają się, a rywalizacja o władzę i zasoby przebiega z coraz większą intensywnością. W debacie na temat kondycji ładu globalnego coraz częściej pojawia się kategoria próżni przywództwa - braku nie tylko aktora, który zdolny byłby kreować reguły porządkujące relacje, ale też długofalowej wizji wyznaczającej cele i wyobrażenia ładu międzynarodowego w przyszłości. Jednak przywództwo jako kategoria analityczna w literaturze stosunków międzynarodowych pojawia się rzadko, w przeciwieństwie do studiów z zakresu zarządzania i organizacji, gdzie stało się ono jednym z najważniejszych punktów odniesienia. Jednak, nie tylko firmy, ale wszystkie organizacje społeczne zglobalizowały się w czasie ostatnich dekad. Decyduje o tym nie tylko liczba i skala różnorodnych interakcji, ale również pogłębiająca się zależność od procesów globalnych. Załamanie liberalnego ładu międzynarodowego w warunkach głębokiej współzależności, tworzy jakościową nową sytuację, w której zagadnienie przywództwa zyskiwać będzie na znaczeniu. Potrzeby ochrony globalnych dóbr wspólnych wymagają koordynacji działań, tworzenia płaszczyzny negocjacyjnej i ciągłego uzgadniania interesów wielu aktorów zainteresowanych korzystaniem z nich. Bezprecedensowa w historii świata skala przepływów ludzi, kapitału, dóbr i wiedzy, w połączeniu ze zróżnicowaną grupą aktorów, którzy w różnych obszarach wywierać mogą wpływ na rzeczywistość międzynarodową, tworzy nowe ramy przywództwa globalnego. Jego znaczenie określone jest rozpoznanymi już i nowymi rolami, których zakres rozciąga się od sprawowania władzy, poprzez inicjowanie zmiany społecznej, wypracowywanie reguł działania, organizowanie zbiorowego uczenia się, podtrzymywania wizji, w warunkach dyfuzji kulturowej, konfliktu i rozbieżności.

Prowadzone badania mają dalekosiężne znaczenie, nakierowane są na pozyskanie wiedzy na temat jakościowych zmian środowiska międzynarodowego i warunków skuteczności realizowania celów w tym środowisku. Zmierzają one do wskazania strategii przywódczych, które okażą się skuteczne w nowych realiach globalnych, szczególnie w warunkach, w których globalizacja przestała być wiodącym projektem politycznym. Coraz większa niepewność co do zasad międzynarodowej gry, w połączeniu z coraz większymi oczekiwaniami odnośnie skuteczności i wszechstronności oddziaływań państwa narodowego, wywołała falę nacjonalizmu, populizmu, z którą zmaga się świat zachodni. Popularne jeszcze w latach 90. XX wieku polityki umiędzynarodowienia, w coraz większym zakresie zastępowane są izolacjonizmem.

W tej sytuacji ochrona globalnych dóbr publicznych i negocjowanie strategii umożliwiających koordynację globalnych przepływów ludzi, kapitału, dóbr i wiedzy stało się zadaniem bardziej złożonym, niż kiedykolwiek wcześniej.

Prowadzone badania spotkały się z zainteresowaniem międzynarodowego i krajowego środowiska naukowego, czego wynikiem są następujące publikacje i przyznane granty:

1. The Millennial generation in the context of political power: A leadership gap?, „Leadership” 2(16), ss. 241-258, 2020. Artykuł na łamach jednego z najbardziej renomowanych czasopism naukowych poświęconych studiom nad przywództwem. Punktem wyjścia jest tu analiza specyfiki pokolenia zachodnich Millennialsów (urodzeni pomiędzy 1980 a 2000 rokiem), w podejmowaniu przez nich aktywności politycznej i obywatelskiej.
2. Global Political Leadership: In Search of Synergy. Routledge. Rethinking Globalization Series. Monografia, która będzie pierwszą próbą ujęcia wielowątkowego przywództwa w relacjach globalnych ukaże się w 2022 roku.
3. „Przywództwo dla ochrony globalnych dóbr publicznych” mini-grant w ramach Global Trends Lab (GTL) – „Świat w okresie turbulencji – wyzwania polityki i bezpieczeństwa”, Program Strategiczny Inicjatywa Doskonałości w Uniwersytecie Jagiellońskim, 2021. Realizowane w ramach grantu badania będą kontynuacją dotychczas poruszanych wątków i skupiać się będą szczególnie wokół kwestii odpowiedzialności i możliwości wpływu aktorów gospodarczych (firm, i korporacji) na kwestie ochrony globalnych dóbr publicznych.
4.  „Holokaust w praktykach i narracjach przywództwa”, mini-grant w ramach POB Heritage. Program Strategiczny Inicjatywa Doskonałości w Uniwersytecie Jagiellońskim, 2021. W przewidywanych badań zakłada się rozpoznanie mechanizmów, na bazie których pamięć o Holokauście - jako upadku cywilizacyjnych wartości Zachodu, wpisana jest w praktyki przywódcze i sposobów, w jaki kształtuje wyobrażenia na temat władzy, odpowiedzialności wobec wspólnoty czy doskonalenia charakteru.

dr hab. Małgorzata Zachara-Szymańska, prof. UJ